Lorenz-curve
Bijles economie HAVO
Wat laat de Lorenz-curve zien?
De Lorenz-curve is een grafiek die laat zien hoe het totale inkomen van een land is verdeeld over de bevolking. Hierdoor laat deze grafiek zien hoe groot het verschil is binnen een land tussen arm en rijk.
Op de x-as zie je het percentage van de bevolking (populatie aandeel) en op de y-as het percentage van het totale inkomen. Op de x-as staat de eerste 10% voor het armste deel voor de populatie en de laatste 10% voor het rijkste deel
In deze afbeelding zie je dat de lichtblauwe lijn de lijn is die een gelijk inkomen weergeeft. Je kunt zien dat bij 50% van de bevolking, het inkomen ook 50% is, omdat deze lijn lineair/ recht is.
Maar vaak is het niet zo dat het inkomen in een land niet gelijk verdeeld is. Er zijn altijd mensen die meer verdienen en mensen die minder verdienen.
Dit zie je in de grafiek: hier heeft de armste 20% van de populatie ongeveer 10% van het besteedbaar inkomen (donkergroene lijn). Als je bij populatie naar 80% kijkt, zie je hier een inkomen van ongeveer 65% bij hoort, dit betekent dat de rijkste 20% dus de overige 35% van het totale inkomen bezit.
In de ideale situatie waar er een gelijk inkomen is (lichtblauwe lijn) zie je dat 20% van de populatie, 20% van het inkomen heeft. En als je hier naar 80% van de bevolking kijkt zie je dat de rijkste 20%, 20% van het inkomen bezit.
Hoe krommer de lijn van een lorenz curve is, hoe groter de inkomensongelijkheid is.
Primaire en secundaire inkomstenverdeling
Lorenz-curve primaire inkomensverdeling
Het inkomen dat wordt verdiend met de ter beschikking stellen van productiefactoren (loon: beloning van arbeid, rente: mensen bieden kapitaal aan en verdienen daarmee inkomen, huur: mensen bezitten gebouwen en verdienen daarmee inkomen, winst: mensen beginnen een bedrijf of kopen aandelen met de risico’s die daarbij horen en verdienen hiermee inkomen) noemen we het primaire inkomen. Bij een primaire inkomensverdeling zijn er grote verschillen qua inkomen. Een kromme lijn in een lorenzcurve geeft vaak een primaire inkomensverdeling aan. ⇒ Zie de blauwe lijn (primair inkomen) in de grafiek, een hele kromme lijn.
Lorenz-curve – secundaire inkomensverdeling
De overheid wilt ervoor zorgen om de inkomensverdeling eerlijker te verdelen. Dit kunnen zij beïnvloeden door middel van progressieve belasting en premieheffing waarmee ze meer inkomen weg kunnen halen bij de rijken dan bij de armen. De armere populatie krijgt extra inkomen door subsidies en uitkeringen. Hierdoor wordt de inkomensverdeling eerlijker en wordt de lijn in de lorenz curve minder krom. Dit heeft een secundaire inkomensverdeling.
Dit zie je ook in de grafiek: het primair inkomen (donkerblauwe lijn) is veel krommer en dus minder goed verdeeld dan de donkergroene lijn die het besteedbaar inkomen representeert. Bij het besteedbaar inkomen zijn de belastingen er al afgetrokken en wordt de lijn dus minder krom = eerlijker verdeeld.
Als de overheid ingrijpt om de inkomensverschillen tussen rijk en arm kleiner te laten worden spreken we over inkomensnivellering. Wanneer de inkomens verschillen tussen arm en rijk groter worden spreken we van denivellering.
Lorenz-curve - gini coëfficiënt
De gini coëfficiënt is een getal om de inkomensongelijkheid uit te drukken
Gini coëfficiënt = oppervlakte a / oppervlakte a + b. De waarde van de gini coëfficiënt kan minimaal 0 zijn en maximaal 1. Als de gini coëfficiënt 0 is betekent het dat de inkomensverdeling volkomen gelijk is, en als deze 1 is spreken we van een volkomen ongelijke inkomensverdeling. Een daling van de gini coëfficiënt geeft aan dat er sprake is van nivellering.
