Positieve en negatieve externe effecten
Bijles economie HAVO
Wat is een extern effect?
Een extern effect is een bijwerking van een productie of consumptie die onbedoeld is. Deze bijwerking beïnvloedt onbedoeld de welvaart van een ander. Deze bijwerkingen kunnen zowel positief als negatief zijn. In het geval van een positief extern effect neemt de welvaart van een externe persoon/partij toe. Bij een negatief extern effect daalt de welvaart van een externe persoon/partij. Meestal merkt de veroorzaker (producent bijvoorbeeld) van het externe effect er zelf niets van, en berekent het daarom ook niet door in de prijs. Hierdoor wordt er vaak gezegd dat externe effecten niet in de prijs zijn verrekend.
Een voorbeeld van een extern effect
Een belangrijk voorbeeld wat vandaag de dag in de economie ook een grote rol speelt is milieuvervuiling. Vaak is er sprake van milieuvervuiling bij de productieproces. Door milieuvervuiling daalt de welvaart van anderen.
Een ander negatief extern effect is bijvoorbeeld vliegtuig vaart. Vliegtuigen zijn slecht voor het milieu en veroorzaken veel geluidsoverlast. Door de milieuvervuiling en het geluidsoverlast daalt de welvaart van anderen.
Vandaag de dag kan je als je vliegticket koopt wel Co2 compensatie kopen. Uiteindelijk wordt de rekeningen van vervuiling wel bij de hele vliegtuigmaatschappij te liggen. Overheden doen soms ook ingrijpen om de negatieve externe effecten in de prijs te verwerken, dit kunnen zij doen door boetes of heffingen. In de luchtvaart is dit gedaan door de invoering van de vliegtax. Door de vliegtax wordt een deel van de externe kosten alsnog in de prijs verwerkt. Door deze invoering worden maatschappelijke kosten uiteindelijk wel veranderd in bedrijfskosten.
Welke positieve effecten zijn er?
Maar gelukkig zijn er ook positieve externe effecten, hierbij stijgt jouw welvaart zonder dat je ervoor betaald. Zo kunnen wij profiteren van vernieuwde wegen, of van prachtig aangelegde parken, of nieuwe straatlantaarns of de verbetering van onderwijs. Dit zijn allemaal dingen waar je niet voor betaald maar jouw welvaart wel van stijgt.
