Gevangenendilemma
Bijles economie VWO
Hoe wekt het gevangenendilemma?
Een andere situatie van de speltheorie is het gevangenendilemma, ook wel bekend als het prisoners dilemma. Bij dit dilemma ontstaat er een nash-evenwicht die niet optimaal is. Dit evenwicht is niet optimaal omdat partijen A en B niet met elkaar kunnen/mogen communiceren. Als deze communicatie wel mogelijk zou zijn, zou je kunnen overleggen en is de uitkomst voor beide partijen het meest ideaal.
Een voorbeeld van het dilemma:
Er is plagiaat gepleegd. Toen Jan en Piet hun geschiedenis essay hadden ingeleverd kwam er uit de plagiaat checker dat ze voor 77% hetzelfde werk hadden ingeleverd. De docent stuurt beide jongens een mail en vraagt hoe het in elkaar zit. Als Jan en Piet allebei niet op de mail reageren krijgen ze allebei een 6. Als Jan/Piet zegt dat de ander het werk van hem heeft overgenomen krijgt de degene die de mail stuurde een 8 en de ander een 1. Zeggen ze allebei tegen de docent dat de ander het had gedaan dan krijgen ze allebei een 5. Nu is de beslissing als volgt: als je zwijgt heb je kans op een 1 en een 6. Als je de ander aangeeft heb je kans op een 5 en op een 8. Het is voor Jan en Piet dus allebei aantrekkelijker om de andere aan te geven, want in het ergste geval heb je een 5. Hadden ze allebei niet op de mail gereageerd dan hadden ze een 6 kunnen krijgen.
Wat is wijsheid?
Stel je voor zoals in een echt gevangenendilemma: Piet en Jan hebben niet met elkaar kunnen communiceren, dan is het slimste om voor jezelf te gaan en de ander aan te geven. Dan haal je in het slechtste geval een 5. Maar konden de jongens met elkaar overleggen dan hadden ze waarschijnlijk gekozen voor allebei zwijgen, dan hadden ze allebei een voldoende gehad en bleef de vriendschap in stand ;).
