Ideologie
Bijles maatschappijleer HAVO
Waaruit bestaat een ideologie?
Ideologie duidt op een samenhangend geheel van beginselen en denkbeelden, meestal uitmondend in ideeën over de meest wenselijke maatschappelijke en politieke verhoudingen. In iets andere woorden duidt dit op bij elkaar passende ideeën over politiek, de verdeling van de macht in een samenleving, over de economie en over sociaal-culturele zaken. Denk hierbij aan denkbeelden over hoe groot de rol van de overheid moet zijn of wie op welke manier verantwoordelijk is voor de hoogte van de inkomens of over de zorg. Elke ideologie heeft zo zijn eigen denkbeeld over de invulling van deze rollen.
Welke drie dominante stromingen zijn er?
De Nederlandse politieke cultuur kent 3 dominante politieke stromingen: sociaal democratie/socialisme, Confessionalisme en Liberalisme. Elke stroming heeft zo zijn eigen uitgangspunten.
Socialisme/sociaaldemocratie heeft oorspronkelijk als gemeenschappelijke uitgangspunt: gelijkwaardigheid. Een sterke/sturende rol van de overheid zien aanhangers van deze ideologie als middel om dit uitgangspunt te realiseren.
Confessionalisme heeft oorspronkelijk als gemeenschappelijke uitgangspunten: christelijke waarden en harmonie en samenwerking.
Liberalisme heeft oorspronkelijk als gemeenschappelijke uitgangspunten: individuele rechten en individuele vrijheden.
Op welke dimensies baseren de ideologieën zich veelal?
Ideologieën baseren zich veelal op de volgende dimensies:
- Progressief/conservatief
Welke ethische vrijheden krijgt het individu? Denk bijvoorbeeld aan abortus of het homohuwelijk
- Nationalisme/internationalisme
Welke belangen gaan voor nationaal belang of de internationale orde en vrede?
- Materialisme/postmaterialisme
Is veiligheid en geld belangrijker of abstracte waarden zoals vrijheid? Denk bijvoorbeeld aan het vraagstuk of vaders langer verlof moeten krijgen bij de geboorte van hun kind. Leveren we liever vrije dagen in of inkomen?
- Links/midden/rechts
Hoeveel invloed mag de regering uitoefenen op de sociaaleconomische verhoudingen?
