Sociale ongelijkheid
Bijles maatschappijleer HAVO
Wat is sociale ongelijkheid?
“Een situatie waarin verschillen tussen mensen in al dan niet aangeboren kenmerken, consequenties hebben voor hun maatschappelijke positie en leiden tot een ongelijke verdeling van schaarse en hooggewaardeerde zaken, van waardering en behandeling.” In andere woorden verschillen mensen van elkaar door aangeboren en niet-aangeboren kenmerken. Dit heeft tot gevolg dat allerlei zaken die belangrijk zijn in de samenleving ongelijk verdeeld worden en dat mensen niet dezelfde waardering en behandeling krijgen.
Welke betekenis mensen geven aan verschillen is cultureel bepaald. Naarmate die verschillen of de consequenties die aan die verschillen verbonden worden, groter zijn, leven mensen in meer ongelijke sociale verhoudingen.
Welke soorten ongelijkheden zijn er?
Het gaat daarbij om drie soorten sociale ongelijkheid:
- ongelijke verdeling van (politieke) macht (beschikken over fysieke dwangmiddelen)
- ongelijke verdeling van bezit (schaarse en hooggewaardeerde zaken, zoals kennis, inkomen, vermogen)
- ongelijke verdeling van status (waardering en behandeling van personen op grond van hun maatschappelijke positie en leefstijl).
Sociale stratificatie
Sociale stratificatie betekent dat de samenleving is opgedeeld in sociale lagen. In de Nederlandse context wordt vaak de maatschappelijke ladder gebruikt om dit aan te geven. Tussen de treden bestaat sociale ongelijkheid. Als iemand kan stijgen op de ladder, noemen we dit sociale mobiliteit. Iemand beweegt zich dan tussen de lagen van de sociale stratificatie.
Hoe iemand aan de zijn maatschappelijke positie op de ladder komt, ligt aan positieverwerving en positietoewijzing. Bij positieverwerving komt iemand aan zijn positie door eigen inspanningen, maar bij positietoewijzing deelt de samenleving mensen in.
