De indeling van een tekst
Bijles Nederlands HAVO
Opbouw van de tekst
Het eindexamen van het vak Nederlands op het zowel het HAVO is een leesexamen. Het is handig om te van tevoren goed door te hebben hoe teksten in elkaar zitten. We gaan daarom nu de indeling van een tekst en de bijbehorende functies bespreken.
Zoals je weet, hebben de meeste teksten de opbouw: inleiding, kern, slot. De inleiding introduceert het onderwerp en kan uit één of meerdere alinea’s bestaan. In de kern wordt alle informatie over het onderwerp gegeven, verdeeld over deelonderwerpen. De kern bestaat uit een aantal alinea’s. Ieder deelonderwerp omvat één of meer alinea’s Het slot bestaat meestal beide uit maar één alinea waarin de schrijver de tekst afrondt.
Wat zijn de functies van de inleiding?
De inleiding van een tekst kan negen verschillende functies hebben.
- Aandacht trekken
- Het onderwerp aankondigen
- Het centrale probleem/vraag aankondigen
- De opbouw van de tekst aankondigen
- De aanleiding noemen voor het schrijven
- Een of meerdere personen introduceren
- De tekst kort samenvatten
- De mening van de schrijver geven
- De lezer welwillend stemmen
In alledaagse teksten kun je vaak zien waar de inleiding stopt en waar de kern begint. Vaak is de inleiding namelijk schuingedrukt of is er een duidelijke scheiding. Bij eindexamenteksten is dit vaak wat minder duidelijk. Ook om die reden is het heel belangrijk dat je goed de functies van een inleiding kent. Ondanks het feit dat er negen verschillende functies zijn zul je zien dat de schrijver de lezer ook nieuwsgierig wilt maken. Dat doet de schrijver bijvoorbeeld door middel van een actualiteit of een anekdote.
De functies van het slot
De schrijver rondt de tekst af bij het slot. Het slot van een tekst kan zeven verschillende functies hebben.
- Een samenvatting geven
- Een conclusie geven
- Een oproep doen
- Een advies geven
- Een afweging maken
- Een waarschuwing geven
- Een toekomstvisie geven
De functie van het slot hangt samen met het schrijfdoel van de schrijver. Wordt er een oproep gedaan in het slot? Dan is het doel hoogstwaarschijnlijk om de lezer te activeren. Wordt een conclusie gegeven? Dan wil de schrijver jou misschien overtuigen van zijn/haar argumenten. Ook staat vaak de hoofdgedachte van de schrijver in het slot.
De indeling van een tekst is een belangrijk component van de opbouw van een tekst. Naast de indeling van de tekst zijn signaalwoorden ook belangrijk voor de opbouw van de tekst en duiden allerlei verbanden aan. Wil je meer weten over signaalwoorden? Check onze uitleg over kernzinnen en signaalwoorden.
