Ons ademhalingsstelsel
Bijles Biologie VWO
De luchtwegen
Het uitwisselen van koolstofdioxide en zuurstof noemen we gaswisseling. We gaan kijken hoe dat gaat bij ons, de mens. Gaswisseling gebeurt onze longen. Het ademhalingsstelsel bestaat niet alleen uit de longen maar ook uit de luchtwegen en de ademhalingsspieren.
Men kan de luchtwegen zien als de weg die lucht aflegt als het van de omgeving naar je longen gaat. De luchtwegen zijn bedekt met een slijmlaag die ervoor zorgt dat het binnenstromende lucht vochtiger en warmer wordt. Lucht komt binnen bij je neus of mond. Het klinkt misschien gek maar er zijn voordelen verbonden aan door je neus ademen. Wanneer je door je neus ademt worden grote stofdeeltjes tegengehouden door je neusharen. Ook wordt de lucht gereinigd door het trilhaarepitheel in je neus. Het trilhaarepitheel bestaat uit de slijmvlies en trilhaartjes. Ziekteverwekkers blijven plakken aan de slijmvlies. Trilhaartjes op het slijmvlies zorgen er dan voor dat die ongewenste deeltjes in je mond terecht komen. Als je ze doorslikt worden ze door bacteriën gedood in je maag. Wanneer je door je mond ademt is het lucht minder warm, vochtig en gezuiverd. Je neus heeft natuurlijk ook het voordeel van het reukzintuig. Zo kun je bedorven voedsel herkennen en schadelijke gassen.
Daarna gaat lucht, net als eten, door je keelholte. Om ervoor te zorgen dat er geen voedsel in de luchtpijp komt, sluit het strotklepje in de keelholte de luchtpijp af tijdens het slikken. Lucht stroomt daarna door je luchtpijp de longen in.
De longen
De luchtpijp vertakt zich in twee bronchiën die de longen in gaan. Er is ook weer trilhaarepitheel in de luchtpijp en in de bronchiën. Die zorgt, net als de in de neusholte, ervoor dat de lucht verwarmd en gezuiverd wordt.
De bronchiën vertakken zich verder in steeds kleinere vertakkingen, bronchiolen. De kleinste vertakkingen komen uit op longblaasjes. In de longblaasjes vindt de uitwisseling van zuurstof en koolstofdioxide plaats. Hierbij wordt zuurstof door het bloed opgenomen uit de lucht en wordt koolstofdioxide weer afgegeven aan de lucht.
Longventilatie
Tip: Je kunt natuurlijk wel eens opzettelijk diep in- en uitademen of je adem inhouden. Maar, ademhaling doen we meestal onbewust. Dit wordt geregeld door het ademhalingscentrum in je hersenstam. Hier wordt waargenomen hoeveel koolstofdioxide er in je bloed is. Als die te hoog is, bij grote mate van verbranding zoals bij sporten, gaat je lichaam sneller lucht verversen. Je gaat sneller en krachtiger ademen.
Wil je weten hoe de ademhalingsspieren werken? We hebben een aparte uitleg geschreven over longventilatie, de bewegingen die nodig zijn om lucht naar binnen en naar buiten te krijgen. Hierbij komen de ademhalingsspieren uitgebreid aan bod.
