Risico en informatie
Bijles economie VWO
Wat betekent asymmetrische informatie?
Er is sprake van asymmetrische informatie als de ene persoon meer informatie heeft dan de andere.
Een goed voorbeeld waarbij er sprake is van asymmetrische informatie is bij verzekeringen. Wanneer iemand een verzekering wil afsluiten voor bijvoorbeeld zijn/haar nieuwe auto of voor een nieuwe ziektekostenverzekering weet de de persoon die de verzekering afsluit meer over zijn/haar persoonlijke risico’s dan de verzekeringsmaatschappij. Jij weet van jezelf hoe je met je spullen omgaat en of je bijvoorbeeld al veel schade hebt gereden met vorige auto’s, de verzekeringsmaatschappij heeft geen idee hoe jij je in het verkeer gedraagt. Ziektekostenverzekeringen weten niet hoe gezond jij leeft, en hoe jouw gezondheid is, hierdoor is er dus sprake van asymmetrische informatie.
Asymmetrische informatie zorgt vaak voor welvaartsverlies. Waarom? Omdat bedrijven veel moeite moeten doen om achter bepaalde informatie te komen, bijvoorbeeld hoe gezond iemand is. Het kost veel geld (transactiekosten) al deze informatie te verzamelen, hierdoor kan soms een aantrekkelijke transactie zelfs niet doorgaan.
Wat betekent averechtse selectie?
Averechtse selectie betekent eigenlijk ‘verkeerde selectie’. Door asymmetrische informatie verdwijnen de goede en de slechte risico’s van de markt.
Weer als voorbeeld de verzekeringsmarkt. Een verzekeraar die ziektekostenverzekeringen aanbiedt kan door asymmetrische informatie moeilijk beoordelen wie voor de verzekering een goed risico zijn, en wie een slecht risico zijn. Wat ze bedoelen met ‘slecht risico’ is dat iemand een grote kans heeft om veel geld te kosten, iemand met een slechte gezondheid die vaker naar het ziekenhuis moet kost meer geld voor de verzekering dan iemand die gezond leeft en dus een ‘goed risico’ is.
Om zo min mogelijk risico te nemen zal de verzekeraar om een hoog bedrag voor de verzekering te vragen, voor de mensen met ‘slecht risico’ is dit niet zo’n probleem want ze weten al dat ze voor iets betalen waar ze waarschijnlijk gebruik van gaan maken. Voor mensen die heel gezond leven (de goede risico’s) is dit waarschijnlijk zonde, die vinden dit een te hoog bedrag omdat ze weten dat ze voor iets gaan betalen waar ze weinig gebruik van gaan maken. Als de verzekeraar een hoog bedrag blijft vragen loopt hij het risico om alleen maar ‘slechte risico’s’ aan te trekken.
Principaal-agent relatie
In de principaal-agent situatie ‘huurt’ de principaal een agent om voor hem/haar een taak uit te voeren. De principaal en de agent hebben een gezamenlijk belang maar ook allebei een eigenbelang. Als er sprake is van asymmetrische informatie (onvolledige informatie) kan dit voordelen hebben voor de agent en zorgen voor een problematische relatie. Daarom heet het ook vaak het principaal-agent probleem.
In de principaal-agent relatie moet je jezelf drie vragen stellen:
- Wie huurt wie in? (dus wie is de agent en wie de principaal? let op: agent wordt gehuurd, principaal is degene die de agent huurt).
- Is er sprake van eigenbelang? (hebben de agent en de principaal allebei dezelfde belangen/doelen?)
- Asymmetrische informatie, is er sprake hiervan? (Heeft de agent meer informatie dan de principaal?
Hier is een voorbeeld van economische situatie met de principaal-agent relatie:
- Werkgever (principaal) en werknemer (agent)
Neem bijvoorbeeld de Albert Heijn (Principaal) en een vakkenvuller (agent). Vakkenvullers worden door Albert Heijn ingehuurd om de vakken te vullen. Laten we als voorbeeld nemen dat een vakkenvuller €10 per uur verdiend. De Albert Heijn wilt natuurlijk het liefste dat de vakkenvullers zo hard mogelijk werken en zo snel mogelijk alle schappen vullen. Maar als een vakkenvuller toch altijd €10 per uur verdient (dat het dus niet uitmaakt of ze heel hard of rustig aan werken) is het in het persoonlijke belang van de vakkenvuller om rustiger aan te doen. Rustiger werken is gunstig voor de agent (de vakkenvuller) maar minder gunstig voor de principaal (de Albert Heijn). De vakkenvuller kan dit gedrag zich veroorloven zolang de Albert Heijn niet weet dat hij eigenlijk wel wat harder kan werken. Zo lang de Albert Heijn niet weet dat de vakkenvuller er een beetje de kantjes van afloopt is er sprake van asymmetrische informatie.
Maar de principaal agent situatie is niet alleen met werknemer en werkgever maar kan bijvoorbeeld ook voorkomen met aandeelhouders en directie.
