Afname spanningen tussen Oost en West, 1963-1991
Bijles geschiedenis VWO
Hoe is de spanning opgelopen?
Na de Cubacrisis realiseerde zowel de Verenigde Staten als de Sovjet-Unie dat het ook heel anders had af kunnen lopen en dat de Koude Oorlog echt uit dreigde te lopen op een nucleair conflict. Na deze crisis verbeterde de communicatie tussen beide mogendheden en werd er onderhandeld over wapens en atoombewapening. Tijdens de Detente, een periode van rust verbeterden de betrekkingen tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten, maar beide partijen bleven in controle over hun invloedssferen. In het begin van de jaren 1980 werd de periode van rust verstoord door het Amerikaanse SDI-project. Het SDI-project was een soort raketschild in de ruimte, toen de Sovjet-Unie dit hoorde ontstond er onrust. De Sovjet-Unie kon deze stap in de wapenwedloop economisch namelijk helemaal niet aan. Ook begon de bevolking in het Westen zich steeds meer te verzetten tegen de kernwapens. Maar gelukkig kwam er een einde aan deze rumoerige tijd, een van de oorzaken dat de Koude Oorlog de laatste fase inging was door de komst van Michael Gorbatsjov. Gorbatsjov introduceerde een beleid van ‘Glasnost en Perestrojka’(openheid en hervormingen). De Brezjnev-doctrine werd losgelaten waardoor Oostbloklanden een eigen politieke koers konden gaan volgen. Toen de grens van het Westen met Hongarije werd geopend vond vlak daarna in 1989 de val van de Berlijnse muur plaats. Kort na de val van de Berlijnse muur viel het Oostblok uiteen. Nadat Gorbatsjov werd afgezet kwam er in 1991 een einde aan het communistische bewind in de Sovjet-Unie. Dit betekende het einde van de Koude Oorlog.
Kenmerkende aspecten en bekende voorbeelden:
Kenmerkende aspecten:
37) De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie.
38) Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaal-socialisme
45) De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.
47) De eenwording van Europa.
48) De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen.
Bekende voorbeelden:
- Praagse Lente (1968) ka: 38,45,48. Korte periode van meer vrijheid en hervormingsplannen, door angst van het uiteenvallen van het Oostblok en het Warschaupact grijpt de Sovjet-Unie militair in.
- Salt I ondertekend (1972) ka:45. Dit was het eerste verdrag waarin de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie afspraken om het aantal (atoom) wapens te verminderen.
- Demonstraties tegen kernwapens in Amsterdam (1981) ka: 37,45,48
Belangrijke jaartallen:
- 1963: Einde Cubacrisis
- 1980: Start SDI project
- 1989: Val Berlijnse Muur
- 1991: Val communistische regime en dus het einde van de Koude Oorlog.
