Kennismaken met zuren en basen
Bijles Scheikunde VWO
Wat is een zuur? En wat is een base?
Zoals de naam al doet verklappen is een zuur-base reactie een reactie tussen een zuur en een base. We gaan eerst kort het verschil uitleggen tussen een zuur en een base. Een zuur noemen we ook wel een protondoner. Het is een deeltje dat een H+ ion kan afstaan. Een base noemen we ook wel een protonacceptor. Een base kan een H+ ion opnemen.
Tip: Een H+ ion is eigenlijk gewoon een proton
Bij een zuur-base reageert een zuur met een base. De reactie die plaatsvindt is de overdracht van een H+ ion. De zuur staat de H+ dan af aan de base. Een zuur-base koppel is een zuur en een base die door die overdracht in elkaar over kunnen gaan, zuur ⇄ base + H+.
Wat zijn pH-waardes?
Bij zuur-base reacties moeten we ook wat weten van pH-waardes. De pH-waarde geeft aan hoe zuur of basisch een stof is. Een hele zure oplossing heeft een pH-waarde van 0 en een hele basische oplossing heeft een pH-waarde van 14. Een neutrale oplossing zit er precies tussenin en heeft een pH-waarde van 7.
De pH-waarde is afhankelijk van de concentratie van de zuur of base. Je kunt namelijk de pH berekenen als je de concentratie H+ ionen in een stof weet. Dat doe je zo:
pH = -log [H+]
Je zet dus de concentratie van de H+ ionen in de oplossing tussen de vierkante haakjes.
De pOH-waarde
De pOH-waarde is eigenlijk het tegenovergestelde van de pH-waarde. Een hele hoge pOH waarde betekent dus dat de stof zuur is. Een hele lage waarde betekent dat de stof basisch is.
Er geldt dan ook: pH + pOH = 14. De pOH-waarde geeft namelijk aan hoeveel OH- ionen er in de oplossing zitten. Je rekent de pOH-waarde zo uit:
pOH = -log [OH–]
Er zijn twee soorten zuur-base reacties die tegen kunnen komen: evenwichtsreacties en aflopende reacties. Als een zuur-base reactie in evenwicht is dan zullen de reacties, zuur → base + H+ en base + H+ → zuur, voortdurend plaats blijven vinden. Dit gebeurt bij zwakke zuren samen met zwakke basen.
Tip: In tabel 49 van je BiNaS kun je terugvinden welke zuren sterk zijn en welke zuren zwak zijn.
Er treedt een aflopende reactie op als er een extreem sterk zuur oplost in een extreem zwakke base. Dan staat het zuur alle H+ ionen uiteindelijk af. De reactie loopt af.
