Het zenuwstelsel
Bijles Biologie HAVO
Waar bestaat het zenuwstelsel uit?
Het zenuwstelsel bestaat uit het centrale zenuwstel en het perifere zenuwstelsel. Het zenuwstelsel doet grofweg drie dingen. Het ontvangt prikkels vanuit de zenuwen. Het verwerkt die prikkels in het centrale zenuwstelsel. Als laatste gebruikt je centrale zenuwstelsel de verwerkte informatie om je spieren en organen aan te sturen door middel van het perifere zenuwstelsel.
Het centrale zenuwstelsel wordt beschermd door je schedel en door je ruggenwervels. Het bestaat uit de grote en kleine hersenen, de hersenstam en het ruggenmerg. Het perifere zenuwstelsel verbindt het centrale zenuwstelsel met de rest van je lichaam.
De grote en kleine hersenen en de hersenstam
De grote hersenen zorgen voor je bewustzijn, concentratie, wil, denken en geheugen. Ook zorgen ze voor het waarnemen van prikkels. De zintuigcentra bevinden zich namelijk in de grote hersenen, hier komen impulsen van de desbetreffende zintuigen in terecht. Ze zorgen er ook voor dat je kunt reageren op die prikkels. In de grote hersenen bevinden zich namelijk ook de bewegingscentra waar impulsen voor bewuste bewegingen worden gevormd.
De kleine hersenen zorgen ervoor dat je die spierbewegingen kunt coördineren. De kleine hersenen gebruiken hier bijvoorbeeld informatie uit het evenwichtscentrum voor.
De hersenstam verbindt de grote hersenen met het ruggenmerg. Het geleidt impulsen tussen het ruggenmerg en de grote hersenen via zenuwbanen. De hersenstam regelt ook allemaal dingen die je zelf niet bewust regelt, zoals je ademhaling, je hartslag en je bloeddruk. Ook regelt het bewegingen en gevoel in je hoofd en in je hals.
Het ruggenmerg
Het ruggenmerg bestaat uit zenuwbanen. Die zenuwbanen geleiden impulsen vanuit het lichaam via schakelcellen naar de hersenen en terug. Als je lichaam gebruik maakt van een reflex lopen de impulsen niet eerst naar de hersenen en dan weer terug naar het lichaam. Ze gaan alleen naar het ruggenmerg en terug. Het ruggenmerg kan dus onafhankelijk van de hersenen impulsen verwerken bij een reflex. Het ruggenmerg zorgt ervoor dat je je hand heel snel wegtrekt als je je ergens aan brandt. Dat is namelijk een reflex.
Het perifere zenuwstelsel bestaat uit zenuwen. Zenuwen zijn bundels van zenuwuitlopers van zenuwcellen. Wil je hier meer over weten? Check onze uitleg over zenuwcellen.
Tot slot gaan we kort kijken naar het verschil tussen het animaal en het autonoom zenuwstelsel. Het animaal zenuwstelsel is voor alle bewuste handeling. Het autonoom zenuwstel is het regelsysteem voor onbewuste handelingen zoals verteren en (onbewust) ademhalen.
