Het verloop van de tweede wereldoorlog
Bijles geschiedenis VMBO
Op elke manier ontwikkelde Duitsland zich tijdens de oorlog?
Militaire succes van Duitsland, nazificering en racisme
Tot 1942 is het Duitse leger erg succesvol in de oorlog, dit hebben ze te danken aan de enorme herbewapening en de jarenlange oorlogsvoorbereiding. Hierdoor wordt een groot deel van Europa veroverd, alleen Groot-Brittannië en de Sovjet-Unie houden de strijd vol. In de Duits bezette gebieden gaan de Duitsers over tot nazificatie, anti-joods maatregelen en etnische zuiveringen.
In 1942 op een conferentie besluiten de nazileiders tot genocide = volkerenmoord op de Joden. De concentratiekampen worden uitgebreidt en vernietigingskampen werden gebouwd. Joden werden systematisch vervolgd, opgepakt en in treinen naar kampen vervoerd. De term holocaust staat voor de systematische uitroeiing van de Joden.
Hoe werd Nederland door de Duitsers overgenomen?
Op 14 mei 1940 begint de Duitse bezetting van Nederland. De Duitsers proberen de Nederlanders met zachte hand te nazificeren. De Nederlanders gingen zich aanpassen aan de Duitse bezetter of voerden verzet. In 1941 waren de Februari stakingen, Nederlanders gingen in staking als reactie op de eerste Duitse razzia, waarbij enkele honderden Joden met harde hand werden opgepakt. Vanaf 1942 werden de Nederlanders met harde hand onder controle gehouden en onderdrukt, voorbeelden van deze controle en onderdrukking waren:
- Het verbieden van alle politieke partijen behalve de Nationaal Socialistische Beweging (NSB).
- Gelijkschakeling van alle organisaties, pers en radio (strenge censuur).
- Politie en rechtspraak komen volledig onder controle van de bezetter: definitief einde van de rechtsstaat.
- Iedere Nederlander ouder dan 14 jaar kreeg een persoonsbewijs dat je altijd bij je moest dragen. Joden kregen een persoonsbewijs met een hoofdletter J erop.
- Groepen Nederlandse arbeidskrachten werden gedwongen om voor de Duitsers te werken, in Nederland of Duitsland.
Er waren verschillende reacties tijdens de bezettingstijd van Nederlanders. De meeste Nederlanders passen zich aan om te overleven, er kwamen steeds meer tekorten en mensen leden honger. Er werd een distributiesysteem ingevoerd waarbij men producten kan halen tegen inlevering van distributiebonnen. Ook waren er honderdduizenden Nederlanders die actief hebben samengewerkt met de Duitsers, de NSB heeft bijvoorbeeld meegewerkt aan het opsporen van tegenstanders (Joden en verzet). Een beperkt deel van de Nederlanders ging zich actief verzetten tegen de Duitsers. Vormen van verzet waren het helpen van onderduikers, ondergrondse pers, vervalsen van persoonsbewijzen etc.
Jodenvervolging in Nederland
De Duitsers hadden in alle bezette gebieden een bepaald patroon van racistische en antisemitische maatregelen. Zo werd er geregistreerd wie Joods was, Joden werden geïsoleerd en moesten een Jodenster dragen, Joden werden geconcentreerd in Jodenbuurten en later in werkkampen en gedeporteerd naar concentratiekampen en van daaruit naar vernietigingskampen.
Ongeveer 100.000 Nederlandse Joden zijn vanaf 1942 via Westerbork gedeporteerd naar vernietigingskampen, ongeveer 5000 zijn levend teruggekeerd.
De afloop van de tweede wereldoorlog
1942-1943: slag bij Stalingrad, Duitse troepen leiden voor het eerst een zware nederlaag. Het gevolg van de slag bij Stalingrad was het keerpunt aan het Oostfront. Het werd een tweefrontenoorlog voor Duitsland: Westelijke geallieerden en het Rode leger trekken van twee kanten op naar Duitsland. De geallieerde legers ontdekken de vernietigingskampen en de gaskamers, hierdoor wordt langzamerhand de massamoorden en genocide op Joden zichtbaar. De holocaust is tot op de dag van vandaag de meest schokkende gebeurtenis uit de geschiedenis van de mensheid. In mei 1945 neem het Russische leger Berlijn in, en nazi-Duitsland capituleert op 5 mei. De totale oorlog eindigt met een totale nederlaag.
In augustus 1945 vallen er twee atoombommen op Hiroshima en Nagasaki, dit laat de Japanners inzien dat doorvechten zinloos is. Japan wilden door blijven vechten zelfs na de overgave van bondgenoten Italië en Duitsland. Japan capituleerde op 15 augustus 1945.
