Weimarrepubliek 1919-1933
Bijles geschiedenis VMBO
Hoe is de Weimarrepubliek ontstaan?
Nadat de keizer was gevlucht wordt het Duitse keizerrijk de Weimarrepubliek ook wel Republiek van Weimar genoemd. Er wordt een nieuwe grondwet opgesteld in de stad Weimar, en de Republiek van Weimar maakt van Duitsland een parlementaire democratie. Op de komst van de Republiek van Weimar is veel kritiek en ontstaat er een grote verdeeldheid binnen Duitsland.
Ook is er veel kritiek op de regering van liberalen en sociaaldemocraten van de Weimarrepubliek. Punten van kritiek op de regering waren:
- De ondertekening van het Verdrag van Versailles wat voor Duitsland harde strafbepalingen betekende.
- Veel regeringswisselingen.
- De economische problemen en tekorten na de oorlog.
- De voortdurende onrust, rellen en opstanden van antidemocratische groeperingen.
- Er waren opstanden van Duitse communisten, deze opstanden werden neergeslagen met behulp van het Duitse leger. Nationalisten en officieren van het Duitse leger gaven de nieuwe leiders van de Republiek van Weimar de schuld van de slechte afloop van de oorlog en de harde Vrede van Versailles.
Het verdrag van Versailles
De hoge officieren van het Duitse keizerlijke leger beweren dat de politieke onrust in Duitsland, die leidde tot de vlucht van de keizer en de komst van de Republiek van Weimar, de oorlog tegen de geallieerden nog gewonnen had kunnen worden. Deze opvatting wordt de dolkstootlegende genoemd. De onrust en de komst van de Weimarrepubliek waren in de ogen van de legerleiders een dolkstoot in de rug van het Duitse keizerlijke leger.
De regeringen van de Republiek van Weimar konden de herstelbetalingen aan de geallieerden die waren opgelegd in het Verdrag van Versailles helemaal niet betalen
De geallieerden beweren dat de Weimar Regering deze betalingen niet wilde betalen, daarom gingen in 1923 Franse en Belgische troepen het Ruhrgebied bezetten. Duitse arbeiders werden opgeroepen tot passief verzet en gingen in staking, de Duitse regering beloofde de stakers door te betalen. De Duitse regering liet geld bijdrukken om alles te kunnen betalen waardoor er een enorm snel stijgende inflatie ontstond. Deze inflatie zorgde voor grote problemen voor kleine ondernemers, mensen met spaargeld en mensen met een vast pensioen. Hierdoor groeide de ontevredenheid tegenover de Weimar Regering.
In 1923 pleegt Adolf Hitler ( de leider van de Nationaal Socialistische Duitse Arbeiderspartij, NSDAP) met zijn aanhangers, de SA (Sturm Abteilung) een staatsgreep in München. De staatsgreep mislukt maar Hitler wordt bekend in heel Duitsland, hij wordt een jaar vastgezet en schrijft hier zijn boek ‘Mein Kampf’ (Mijn Strijd). Hitler besloot dat een politieke machtsgreep beter via verkiezingen kan worden gedaan.
Politiek en Economie in Duitsland en Europa 1924-1929
De weimar regering staakt het verzet in het Ruhrgebied en gaat proberen om het vredesverdrag van Versailles na te leven. Deze vreedzame houding van Duitsland leidt tot een soepele opstelling van de geallieerden.
In 1924 wordt het Dawesplan opgericht waarmee Duitsland wordt geholpen door Amerikaanse leningen en het krijgen van uitstel van de herstelbetalingen. De economie van de Weimarrepubliek leeft op dankzij de invoering van de Duitse munt, een periode van stabiele regeringen en het Dawesplan. Het nadeel van de Dawesplan was wel dat Duitsland afhankelijk werd van de Amerikaanse leningen. In 1926 wordt Duitsland lid van de Volkenbond.
In 1929 is er een beurskrach op Wall Street en deze wereldwijde crisis treft Duitsland extra zwaar. In de Verenigde Staten gaan veel banken en ondernemingen failliet en groeit de werkloosheid. In Europa neemt hierdoor de Amerikaanse vraag naar Europese producten af, en stopt de Verenigde Staten met het verstrekken van leningen aan Europese landen. De Amerikaanse economische crisis slaat over naar Europa en de rest van de wereld. Duitsland krijgt hierdoor geen nieuwe leningen meer maar moet nog wel de eerdere leningen aflossen.
Het vertrouwen wat de Weimarrepubliek had opgebouwd nam hierdoor snel af. Er was een sterke groei van extreemrechtse (NSDAP) en extreemlinkse (=communisten) groeperingen.
