Gedicht en rijm
Bijles Nederlands VMBO
Wat is een gedicht?
Een gedicht is een tekst waarbij de schrijver goed heeft nagedacht over de manier waarop hij/zij de woorden en de zinnen van zijn/haar tekst opschrijft. Je herkent gedichten vaak makkelijk. Als je een gedicht hardop voorleest zul je waarschijnlijk rijm of herhalingen van woorden horen. Ook ziet een gedicht er meestal anders uit dan een gewone tekst. Ze bestaan vaak uit korte regels en zijn vaak verdeeld in versregels die bij elkaar horen: strofen.
De dichter probeert vaak met weinig woorden iets groots uit te drukken. Het gaat vaak om gevoelens uitdrukken. De dichter doet dit vaak met bijzondere woorden, combinaties van woorden, beeldspraak en met rijm.
Een gedicht kan traditioneel zijn of modern zijn. Bij traditionele gedichten zijn de regels en strofen allemaal ongeveer even lang en is er eindrijm volgens een schema. Bij moderne gedichten heeft de dichter meer vrijheid. De strofen en regels kunnen allemaal verschillen in lengte en er hoeft geen eindrijm te zijn.
Een rijm en een eindrijm
Over rijm en eindrijm gesproken… wat is dat ook alweer? Rijm is het herhalen van klanken. Bij eindrijm rijmen de klanken/woorden aan het einde van een regel. Dit zie je altijd bij traditionele gedichten. Eindrijm kan bepaalde patronen hebben, dat noem je een rijmschema. Er bestaat onder andere gepaard rijm (aabb), omarmend rijm (abba) en gekruist rijm (abab).
Een beginrijm
Er bestaat ook beginrijm. Bij beginrijm ‘rijmen’ de eerste medeklinkers van woorden die bij elkaar staan. Ze zijn dus hetzelfde. Dit noemen we ook wel alliteratie. Beginrijm kan zorgen voor een vloeiend en/of muzikaal effect. Ook zorgt alliteratie dat je een boodschap beter onthoudt. Veel merken en stripfiguren maken gebruik van beginrijm. Denk maar aan Dunkin’ Donuts en Donald Duck. Je komt ook beginrijm tegen bij alledaagse uitdrukkingen zoals jarige job en handige harry.
Kijk hier eens hoe je een tekst opbouwt.
