Aardbevingen en tsunami’s
Bijles aardrijkskunde VWO
Waar vinden aardbevingen plaats?
Aardbevingen vinden plaats aan de randen van tektonische platen. Deze platen zijn gedeeltes van de aardkorst waarop continenten of oceanen zich bevinden. Deze platen kunnen verschuiven door convectiestromen. Wanneer deze platen verschoven worden kunnen deze botsen. Deze botsingen vinden voornamelijk plaats als platen naar elkaar toe schuiven (convergentie) of langs elkaar heen schuiven (divergentie). Door deze botsing kunnen seismische trillingen ontstaan. Deze treedt op wanneer er hoge spanning is en de beving is dan voelbaar op grote afstanden. Wanneer een aardbeving plaatsvindt noem je de plaats in de aardkorst waar de trilling vandaan komt, dus de verschuiving, het hypocentrum. De plek op het oppervlak die recht onder het hypocentrum ligt noemen we het epicentrum.
Schalen van een aardbeving
Mercalli en Richter
Dit zijn schalen die de aardbeving in kaart brengen. De schaal van richter meet de energie die vrijkomt bij een aardbeving met een seismograaf. Deze schaal wordt logaritmisch weergegeven van 1 tot 10 (2 is 10x hoger dan 1 enz.) en is objectief. De richterschaal kan overal op de wereld gemeten worden.
De schaal van Mercalli geeft de zichtbare effecten weer ter plaatse bij de aardbeving. De schade wordt gemeten en getuigen/omwonenden worden geïnterviewd. Hierbij gaat de schaal van Mercalli van 1 tot 12. Hieronder staan voorbeelden hoe de schaal van Mercalli wordt omschreven.
Mercalli | Richter | Omschrijving van de intensiteit (Mercalli) |
XII | 8,5
| Buitengewoon catastrofaal: totaal verwoeste gebouwen en de natuur |
XI | 8,0 | Catastrofaal: hoge verwoesting van gebouwen en leidingen |
|
|
|
VII | 5,5 | Schade: veel gebouwen hebben schade, afgebroken schoorstenen, golven in vijvers |
Tsunami's
Tsunami’s vinden plaats wanneer er een trilling is op het zeeoppervlak. Dit gebeurt wanneer er een botsing van platen plaatsvindt in een oceaan. Dit is dus eigenlijk een aardbeving maar dan op zee. Door deze trilling wordt er een vloedgolf veroorzaakt die vanaf de zee naar land kan trekken. Deze vloedgolven kunnen hele gebieden verwoesten.
