Tekstsoorten
Bijles Nederlands VWO
De verschillende tekstsoorten voor het eindexamen VWO
Er zijn zes verschillende tekstsoorten die je moet kennen tijdens je eindexamenjaar. Echter, alleen de laatste drie zullen in elk geval terugkomen op het eindexamen op het HAVO. Het is dan ook echt belangrijk dat je die drie goed uit elkaar kunt houden.
1. Informatieve teksten
Het doel van een informatieve tekst is om de lezer te informeren. Informatieve teksten zijn dan ook geschreven op basis van feiten en niet van meningen. Een informatieve tekst hoort zelfs helemaal geen meningen van de schrijver te bevatten. Voorbeelden van informatieve teksten zijn nieuwsberichten, overheidssites en artikelen.
2. Instructieve teksten
Instructieve teksten vertellen de lezers hoe ze iets moeten doen of hoe iets werkt. Net zoals bij informatieve teksten, komen er geen meningen voor in instructieve teksten. Je kunt instructieve teksten vaak herkennen aan het feit dat de informatie stap voor stap wordt gegeven. Gebruiksaanwijzingen en handleidingen zijn goede voorbeelden van zulke teksten.
Een amuserende tekst
Een amuserende tekst heeft als doel om de lezer te amuseren. Je kunt hierbij denken aan stripverhalen en romans.
Een uiteenzettende tekst
In een uiteenzetting legt de schrijver iets uit op een neutrale manier. Net zoals bij informatieve en instructieve teksten komen meningen niet voor in uiteenzettingen. Een uiteenzetting lijkt best veel op een informatieve tekst. Je kunt het zien als een meer uitgebreide versie van een informatieve tekst. Naast puur informatie geven is de schrijver ook bezig met uitleggen, beschrijven en verklaren. Het kan soms lastig zijn om een uiteenzetting te herkennen, omdat de schrijver soms ook meningen weergeeft van anderen. Die informatie blijft feitelijk! Het is namelijk een feit dat jij jouw mening hebt. Voorbeelden van uiteenzettingen zijn schoolboekteksten, zakelijke brieven en verslagen.
Een beschouwende tekst
Een beschouwende tekst geeft ook informatie weer. De tekst belicht het onderwerp van allerlei verschillende kanten. Het doel is om informatie te bieden en de lezer aan het denken te zetten. Een beschouwende tekst is vooral objectief. Maar, je zult wel eens tegenkomen dat de schrijver zijn/haar mening in de tekst verwerkt, naast de meningen van anderen. De schrijver doet dit echter niet om de lezer van zijn mening te overtuigen zoals bij een betoog. Een beschouwende tekst zal de lezers vaak de voor- en nadelen van een onderwerp geven, maar ook de meningen van verschillende betrokken partijen. Voorbeelden van beschouwende teksten zijn essays en recensies.
Een betogende tekst
In een betoog geeft de schrijver zijn/haar mening. De schrijver wilt niet dat je je eigen mening gaat vormen maar eigenlijk dat je zijn/haar mening overneemt. In een betoog staat de mening van de schrijver. Die wordt onderbouwd door verschillende argumenten. Vaak gebruiken schrijvers feiten om hun meningen te onderbouwen. Voorbeelden van betogen zijn advertenties, recensies, verkiezingsaffiches en jouw debat tekst.
