Dilemma van de collectieve actie
Bijles maatschappijleer VWO
Wat zijn collectieve goederen?
Een staat kan met een beroep op democratische procedures of door te dreigen met geweld zorgen dat zaken die van algemeen belang geacht worden tot stand komen. Dit komt vooral voor wanneer collectieve goederen niet door de markt of het eigen initiatief van burgers beschikbaar komen. Het feit dat deze collectieve goederen nu wel geleverd kunnen worden, draagt op zijn beurt bij aan de legitimiteit van de overheid. Voorbeelden van collectieve goederen zijn: openbare orde en veiligheid, infrastructuur, onderwijs en volksgezondheid.
Overheidsingrijpen
Dat deze collectieve goederen niet zonder overheidsingrijpen tot stand kwamen, kwam door het dilemma van collectieve actie. Uitgaande van de veronderstelling dat individuen rationeel handelen (zie het rationele actor-paradigma), zullen mensen in het algemeen niet vrijwillig tijd en geld steken in het nastreven van gedeelde, collectieve belangen. Hoewel mensen baat hebben bij het aangaan van onderlinge bindingen om gezamenlijk een dijk te bouwen of te zorgen voor schoon drinkwater, zullen zij dit uit zichzelf niet doen omdat ze bang zijn dat zij een bijdrage leveren terwijl anderen daarvan profiteren zonder mee te betalen of mee te werken (de zogenaamde ’free riders’). De overheid moest dus afdwingen dat iedereen zijn bijdrage leverde.
